Rak szyjki macicy: zrozumienie ryzyka i wczesna diagnostyka
Rocznie, na całym świecie, rak szyjki macicy dotyka około pół miliona kobiet. W Polsce, z 3500 nowych przypadków rocznie, połowa pacjentek nie przeżywa, głównie ze względu na zbyt późne zdiagnozowanie choroby. Wczesne wykrycie i leczenie raka szyjki macicy znacząco zwiększa szanse na pełne wyleczenie.
Czynniki ryzyka
Rak szyjki macicy rozwija się powoli i często bezboleśnie, przez wiele lat nie dając żadnych symptomów. To nie jest choroba dziedziczna ani genetycznie uwarunkowana. Za jej rozwój odpowiedzialny jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest powszechny. Każda kobieta może zostać zakażona rakotwórczymi typami HPV, niezależnie od wieku. Istnieje wiele typów wirusa HPV, ale tylko niektóre z nich są onkogenne i mogą wywoływać raka szyjki macicy. Do zakażenia może dojść podczas stosunku płciowego oraz przez bezpośredni kontakt ze skórą osoby zakażonej. Szacuje się, że około 80% kobiet aktywnych seksualnie doświadcza zakażenia wirusem HPV przynajmniej raz w życiu.
Dodatkowe czynniki ryzyka obejmują:
- Przewlekłe zakażenie onkogennymi typami HPV, szczególnie HPV 16 i 18,
- Wiek,
- Wieloletnie palenie papierosów,
- Liczne zmiany partnerów seksualnych,
- Wczesne rozpoczęcie aktywności seksualnej,
- Śródnabłonkową neoplazję szyjki macicy (CIN) w przeszłości.
Objawy
We wczesnym etapie rak szyjki macicy przebiega bezobjawowo, dlatego regularne badania przesiewowe są kluczowe. W bardziej zaawansowanych stadiach mogą pojawić się:
- Krwawienie pomiędzy miesiączkami,
- Krwawienie po stosunku, prysznicu lub badaniu ginekologicznym,
- Dłuższe i obfitsze krwawienia miesięczne,
- Krwawienie po menopauzie,
- Obfite upławy z pochwy,
- Ból w podbrzuszu,
- Ból podczas stosunku płciowego.
Regularne badania ginekologiczne i świadomość symptomów są kluczowe dla wczesnego wykrycia i leczenia raka szyjki macicy.
Szczepienia przeciwko HPV: kluczowa profilaktyka pierwotna raka szyjki macicy
Powszechne szczepienia przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) stają się coraz bardziej rozpowszechnioną metodą profilaktyki raka szyjki macicy. Szczególnie zalecane są one dla osób, które jeszcze nie rozpoczęły życia seksualnego. Według badań, szczepienia te skutecznie redukują ryzyko zachorowania. Do tej pory dziesięć krajów europejskich wydało oficjalne rekomendacje dotyczące stosowania tych szczepień w zapobieganiu rakowi szyjki macicy.
Cytologia: profilaktyka wtórna raka szyjki macicy
Cytologia to badanie, które umożliwia wykrycie raka szyjki macicy we wczesnym stadium. Procedura ta polega na mikroskopowej ocenie komórek pobranych ze szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki. Cytologia pozwala zidentyfikować nawet drobne nieprawidłowości w komórkach szyjki macicy, co może prowadzić do całkowitego wyleczenia we wczesnym etapie choroby. Chociaż badanie cytologiczne nie zapobiega infekcji wirusem HPV – głównym czynnikiem ryzyka raka szyjki macicy – jest nieocenione w wczesnym wykrywaniu zmian przednowotworowych. Regularne badania cytologiczne są zatem kluczowym elementem profilaktyki wtórnej i wczesnego rozpoznawania raka szyjki macicy.
Dostępne badania i procedury w Gabinetach
W naszych Gabinetach oferujemy szeroki zakres badań diagnostycznych i procedur terapeutycznych, zapewniających kompleksową opiekę nad zdrowiem kobiet. Oto co możemy dla Ciebie zrobić:
- Cytologia szyjki macicy: podstawowe badanie przesiewowe w kierunku wykrywania zmian przedrakowych i nowotworowych w szyjce macicy. Jest to prosta i szybka metoda oceny stanu komórek szyjki macicy.
- Cytologia płynna (LBC – Liquid Based Cytology): Zaawansowana wersja tradycyjnej cytologii, która polega na badaniu komórek szyjki macicy w płynnym medium.
- Diagnostyka wirusologiczna HPV: specjalistyczne testy pozwalające na wykrycie obecności wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest głównym czynnikiem ryzyka raka szyjki macicy. Test ten jest szczególnie ważny w profilaktyce nowotworów.
- Kolposkopia z ocena histopatologiczną pobranych wycinków: badanie pozwalające na szczegółową ocenę szyjki macicy za pomocą specjalistycznego mikroskopu (kolposkopu) oraz analizę histopatologiczną wycinków tkanki w przypadku wykrycia nieprawidłowości.
- Kriochirurgia zmian warg sromowych, pochwy i szyjki macicy: metoda leczenia polegająca na zamrażaniu i niszczeniu nieprawidłowych tkanek, takich jak nadżerki szyjki macicy, kłykciny kończyste, czy brodawki wirusowe skóry.
- LEEP (Elektroresekcja Pętlowa Szyjki Macicy): minimalnie inwazyjna procedura chirurgiczna służąca do usuwania nieprawidłowych tkanek z szyjki macicy za pomocą pętli elektrochirurgicznej. Jest często stosowana w leczeniu zmian przedrakowych.